Czy Astragalus może być pomocny w leczeniu astmy oskrzelowej?

Astma jest przewlekłą chorobą oskrzeli  charakteryzującą się nadwrażliwością dróg oddechowych, skurczem oskrzeli, stanem zapalnym, zwiększonym wydzielaniem śluzu. Może mieć podłoże alergiczne lub zapalne. Dlatego zaostrzenie objawów towarzyszy często sezonowej zwiększonej ekspozycji na alergeny lub czynniki infekcyjne. W surowicy pacjentów i płynie z pęcherzyków płucnych obserwuje się zwiększoną liczbę biochemicznych wyznaczników nadwrażliwości, czyli eozynocytów (granulocytów kwasochłonnych) i przeciwciał typu IgE. Zwiększa się także liczba limfocytów pomocniczych Th2. Pacjenci chorzy na astmę mogą to u siebie obserwować, oglądając wyniki morfologii krwi.

Od około 30 lat w leczeniu astmy powszechnie stosuje się steroidy i leki rozszerzające oskrzela, starając się je podawać drogą wziewną, dooskrzelową, aby możliwie najbardziej ograniczyć działania niepożądane. Jednak w czasie zaostrzeń leki muszą być przyjmowane pozajelitowo lub doustnie. Glukokortykosteroidy to bardzo silne leki przeciwzapalne, ale podawane przewlekle prowadzą do wielu niekorzystnych zmian – zwiększają poziom glukozy we krwi, przyspieszają akcję serca, podnoszą ciśnienie tętnicze, działają osteoporotycznie, wrzodotwórczo, prowadzą do gromadzenia płynu w organizmie i do charakterystycznego gromadzenia tkanki tłuszczowej w obrębie tułowia. Nie u wszystkich pacjentów udaje się nie dopuścić do objawów niepożądanych.

Poszukując nowych dróg terapeutycznych, w ostatnim czasie udowodniono, że działanie przeciwastmatyczne posiadają substancje hamujące specyficzny enzym (kinazę mTOR). Należy do nich np. rapamycyna, jednak okazało się, że ona również obarczona jest wieloma objawami niepożądanym: dochodzi do podwyższenia glukozy we krwi, zwiększa się także ryzyko infekcji i nowotworzenia.  Dlatego też nie ustają poszukiwania nowych leków, które byłyby zarówno skuteczne, jak i nie powodowały poważnych objawów niepożądanych.

Astragalus był i jest w tradycyjnej medycynie chińskiej powszechnie stosowaną rośliną przedłużającą okres remisji i zapobiegającą wystąpieniu ataków astmy. Za substancję aktywną odpowiedzialną za ten efekt uważa się astragalozyd IV. Zmniejsza on między innymi liczbę wspomnianych wcześniej eozynocytów i limfocytów Th2, co przekłada się na działanie przeciwzapalne i przeciwalergiczne. Działanie to potwierdzono nie tylko w badaniach eksperymentalnych na zwierzętach, ale także u chorych na astmę. W badaniach na myszach stwierdzono, że astragalozyd IV w dawce 40 mg/kg działał przeciwzapalnie na oskrzela podobnie jak steroid (deksametazon) podawany w dawce 1 mg/kg. Dawka 40 mg/kg astragalozydu u myszy odpowiada około 3,8 mg/kg u człowieka, czyli standardowy człowiek powinien otrzymać 266 mg na dobę, a to przekłada się na 2-2,5 tabletki Astragalus Mea Ekstrakt dziennie.

Co ciekawe, podobne wyniki uzyskano także w badaniach na szczurach. U tych gryzoni wyciąg z Astragalusa odwracał wszystkie trzy składowe astmy: nadreaktywność oskrzeli, obrzęk śluzówki i zwiększone wydzielanie śluzu.

Wieloletni przebieg astmy oskrzelowej prowadzi do zmian organicznych w oskrzelach i ich zwężenia spowodowanego procesem włóknienia. Wykazano, że przewlekłe stosowanie Astragalusa hamuje ten niekorzystny proces.

Podsumowując, Astragalus wydaje się ciekawym uzupełnieniem klasycznego leczenia astmy oskrzelowej. Podawany systematycznie może przedłużać okres bezobjawowy i zmniejszać liczbę zaostrzeń. Jego działanie immunomodulujące, zwiększające odporność na infekcje, może zmniejszać liczbę zaostrzeń u pacjentów z astmą pochodzenia zapalnego.